Rationeel-emotieve therapie gaat ervan uit dat wat er gebeurd is in je verleden niet bepalend hoeft te zijn voor het heden. En dat je, veel meer dan dat je denkt, de keuze hebt om uit vastgeroeste patronen te stappen. Psychische klachten ontstaan volgens deze theorie niet vanuit een situatie of een gebeurtenis, maar komen voort uit de manier waarop je de situatie of gebeurtenis interpreteert. Niet het probleem zelf maakt het je moeilijk, maar de manier waarop je tegen het probleem aankijkt.

RET is gericht op het inzichtelijk maken van denkfouten en verkeerde aannames (ik doe altijd alles fout, presentaties houden is eng). Het maakt duidelijk hoe deze denkfouten en verkeerde aannames doorwerken in je gedrag en soms ook in de omgang met anderen. Door nieuwe inzichten stel je je denkpatronen bij om vervolgens je gedrag te veranderen. De situatie zelf kan je vaak niet veranderen, maar jouw gedachten wel. Denk maar eens aan een roze olifant of aan een bootje op de zee. Je kunt je gedachten zelf kiezen! Omdat er sprake is tussen gevoel, gedachten en gedrag, richt RET zich naast het veranderen van gedachten op gedragsverandering om de bijkomende negatieve gevoelens  te veranderen. Oude denkpatronen zijn verleden tijd.